De groene paragraaf in het regeerakkoord

Het regeerakkoord heeft een ‘groene’ paragraaf. Volgens de media de groenste paragraaf ooit. Wat is er afgesproken en wat kan beter?

Regeerakkoord

Deze klimaatwet streeft naar 49% minder CO2 uitstoot in de komende 13 jaar. Dat is meer dan in Europa is afgesproken. Maar volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is een reductie van minstens 6% nodig. We moeten immers onder de 1,5 graad opwarming blijven om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan.

Dit zijn de punten waarmee het derde kabinet Rutten Nederland klimaatbestendig wil maken:

• • Kilometerheffing vrachtverkeer
  • Alleen nog emissievrije auto’s vanaf 2030
  • Nieuwe windparken op zee
  • Aardgasvrije wijken
  • Milieuheffing op vliegtickets
  • Kolencentrales zijn uiterlijk in 2030 gesloten
  • De gaswinning in Groningen wordt verder beperkt: tot 2021 met 1,5 miljard kubieke meter ten opzichte van 2017
  • De industrie moet energie gaan besparen

De klimaatdoelstellingen zijn positief. 49% CO2 reductie in 2030 is het streven van het Kabinet. Deze enorme reductie wil het kabinet onder andere realiseren door CO2 ondergronds op te slaan.

Met de opslag van CO2 moet bijna eenderde van ‘Parijs’ worden gehaald

Zijn we hiermee op de goede weg?

Moet je niet beginnen bij de bedrijven die CO2 uitstoten in plaats van de CO2 af te vangen en onder de grond op te slaan?

Er zijn een aantal sectoren waar CO2 nodig is in het productieproces. Denk aan de kassen, de metaalindustrie en de cementindustrie.  Maar de subsidies die nu nog gebruikt worden om de energietransitie te versnellen, worden in het regeerakkoord bestemd om CO2 op te slaan in plaats van in innovaties om de CO2-uitstoot terug te dringen.

Wat kan Wiebes doen voor het klimaat?

De coalitiedoelstellingen zijn prima. Hoe kunnen we de klimaatwet nu zo aanpassen dat de bron van CO2 terug gedrongen wordt?

De torenhoge verwachtingen van minister Wiebes, de nieuwe minister Economische Zaken & Klimaat staan in de eerste alinea’s van de klimaat en energieparagraaf. Het nieuwe kabinet gaat alles op alles zetten om het klimaatverdrag van Parijs te halen, staat er in het regeerakkoord. Dat betekent dat de aarde niet meer mag opwarmen dan ruim onder de 2 graden Celsius.

De doelstellingen kunnen alleen gehaald worden met ‘onze buurlanden’, ‘bedrijven, bestuurlijke partners, milieubeweging’, ‘de industrie’ als aparte categorie, ‘gemeenten, provincies, waterschappen en netbeheerders’ en ‘boeren’.

Zo dient de sluiting van alle kolencentrales ruim eenvijfde van de reductiedoelstelling te behalen. Echter: ‘De kolencentrales worden uiterlijk 2030 gesloten.’ Nog lastiger is de opslag van CO2. Daarmee moet bijna eenderde van ‘Parijs’ worden gehaald. Maar hoe en wat en vooral waar – lege Groningse gasvelden? Daar moet Wiebes als Klimaatminister nog een list op verzinnen. En de energiebelasting wordt verhoogd, wat goed is, want vervuiling kost geld. Maar de lasten worden voor 80 procent bij burgers neergelegd en voor 20 procent bij bedrijven.

Geen wonder dat ergens verscholen de disclaimer staat: ‘De uiteindelijke doelstelling kan nog afwijken van waar het kabinet nu van uit gaat.’

De vervuiler betaalt

De komende vier jaar wordt er per jaar bijna 4 miljard euro uitgetrokken voor energie- en klimaatmaatregelen. Een deel van dat geld (jaarlijks circa 670 miljoen euro) komt uit de verhoging van de belastingen op energie en afval. Zo’n 80% komt voor rekening van burgers, de rest van bedrijven. Na 2020 trekt de regering bovendien ruim 600 miljoen minder uit voor de vergoeding voor zelfopgewekte energie: de ‘salderingsregeling’, zoals voor zonnepanelen. Die regeling wordt hervormd.

Zo komt er een CO2 minimumprijs voor energieverbruik en een hogere belasting op het storten en verbranden van afval. Er komt een kilometerheffing voor vrachtverkeer (de motorrijtuigenbelasting voor vrachtauto’s gaat ter compensatie omlaag) en een vliegtaks voor elke vlucht die op Schiphol begint.

De belangrijkste kwesties die zijn blijven liggen in het regeerakkoord:

• kolencentrales moeten veel sneller dicht
• de veestapel moet krimpen
• huizen en kantoren moeten sneller van het gas

Zelf opwekken van zonne-energie wordt minder voordelig want de subsidieregeling voor zonnepanelen wordt versobert en komt er geen tegemoetkoming noch verplichting voor huiseigenaren om hun woning te verduurzamen terwijl Nederlandse huishoudens al voor 2035 gasvrij zouden moeten zijn om het klimaatakkoord te halen.  Ook komt er maar honderd miljoen om huurwoningen te verbeteren wat neerkomt op circa 40 euro per woning.

Warmtenet

Aan het eind van de regeerperiode, in 2021 dus, worden nieuwe woningen en andere nieuwe gebouwen niet meer verwarmd met aardgas. Er moeten jaarlijks ook 30.000 tot 50.000 woningen omgebouwd worden om gasvrij te worden. Alle nieuwe gebouwen moeten aangesloten worden op een warmtenet (stads- of industriewarmte) of op een verzwaard elektriciteitsnet dat geschikt is om warmte op te wekken. Nieuwbouwwijken krijgen niet meer standaard een gasnet.

Dat de kolencentrales sluiten, betekent ook dat het bijstoken van biomassa (in de praktijk houtsnippers) in de kolencentrales niet meer wordt gestimuleerd. Vanaf 2024 stopt de subsidie.

Effecten op klimaat en energie

Het planbureau voor de Leefomgeving maakte een analyse van het regeerakkoord Rutte 3. Wat zijn de effecten op klimaat en energie. Lees het rapport via deze link